Pierwszą zamianą przewidzianą przez nowelizację jest zmiana dotycząca wartości przedmiotu sporu w sprawach rozstrzyganych przez sądy okręgowe.

Przed nowelizacją w art. 17 wskazywano między innymi, że do właściwości sądów okręgowych należą sprawy: o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Od 1 lipca:

– do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o prawa majątkowe, których wartość przewyższa sto tysięcy złotych,

– dodatkowo z wyłączeń usunięto sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym – które tym samym trafią do sądu okręgowego.

W wyroku z 11 maja 2023 r.  (sygn. akt P 12/18) Trybunał Konstytucyjny orzekł między innymi, iż:

art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2022 r. poz. 840) w zakresie, w jakim ogranicza prawo własności nieruchomości przez dopuszczenie ujęcia nieruchomości jako zabytku nieruchomego w gminnej ewidencji zabytków, bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyrok ten oznacza, że ustawodawca powinien zmodyfikować regulację dotyczącą, w szczególności trybu tworzenia gminnej ewidencji zabytków, tak aby dać właścicielom nieruchomości możliwość zakwestionowania wpisu do tej ewidencji.

W uzasadnieniu wskazano, że: „Włączenie nieruchomości do gminnej ewidencji zabytków powoduje istotne ograniczenia w szczególności w zakresie korzystania z prawa własności (ius utendi) wiążące się z obowiązkiem uzgadniania z wojewódzkim konserwatorem zabytków decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę oraz decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego (zob. ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz. U z 2022 r. poz. 503, ze zm.] i ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane [Dz. U. z 2023 r. poz. 682, ze zm.]). (…)  art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy o ochronie zabytków, w rozumieniu nadanym wykładnią sądów, nie jest niezbędny do ochrony interesu publicznego, a jej efekty nie pozostają w dopuszczalnej proporcji do ciężarów nakładanych na właścicieli nieruchomości.

Osłabienie ochrony własności, przez wyłączenie udziału właściciela w postępowaniu skutkującym wpisem nieruchomości do gminnej ewidencji zabytków, nie służy realizacji żadnych konstytucyjnie uzasadnionych wartości”.

Zapraszamy do zapoznania się z kolejnym wpisem autorstwa Partnera Kancelarii radcy prawnego Jakuba Stempskiego na temat zmian w kodeksie pracy, które mają wejść w życie w pierwszym kwartale 2023 r. a które dotyczą wszystkich pracowników, w tym również tych zaangażowanych w proces inwestycyjny.

Dłuższy urlop rodzicielski.

Obecnie obowiązujące przepisy uprawniają rodziców dziecka do urlopu rodzicielskiego
w wymiarze 32 tygodni w przypadku ciąży pojedynczej i 34 w przypadku ciąży mnogiej. Nowelizacja wydłuża okres urlopu rodzicielskiego odpowiednio do 41 i 43 tygodni. Dodatkowo 9 tygodni z tego będzie przysługiwać ojcu i matce oddzielnie a urlop będzie „nieprzenoszalny”, rodzic będzie musiał wykorzystać co najmniej tyle, w przypadku niewykorzystania a  drugi z rodziców nie będzie mógł ”przejąć” urlopu do wykorzystania zamiast niego. Ponadto zmieni się wysokość zasiłku macierzyńskiego i będzie wynosiła 70% podstawy wymiaru zasiłku, chyba że pracownica złoży wniosek w terminie 21 dni od dnia urodzenia dziecka, wówczas zasiłek wyniesie 81,5% podstawy wymiaru. Nowelizacja skraca czas na wykorzystanie urlopu ojcowskiego z obecnych 24 miesięcy od urodzenia dziecka do 12 miesięcy od urodzenia dziecka.